Шлюбнае заканадаўства Нігерыі

Галоўнымі нарматыўнымі дакументамі, якія рэгулююць грамадскія адносіны ў сферы грамадзянскага і сямейнага права ў Нігерыі з указаннем правоў і абавязкаў мужа і жонкі, сумесных дзяцей, а таксама прававых наступстваў скасавання шлюбаў, з'яўляецца закон «Аб шлюбе» 1990 году і закон «Аб шлюбаразводных працэсах» 1990 года.

Для рэгістрацыі шлюбу на тэрыторыі Нігерыі адна з зацікаўленых бакоў павінна падпісаць і падаць на разгляд супрацоўніку рэгіянальнага бюро запісаў актаў грамадзянскага стану (ЗАГС) запоўненую належным чынам заяву, фармуляры якой можна бясплатна атрымаць на месцы. Пры яе падачы дзяржаўны рэгістратар уносіць адпаведны запіс у Кнігу апавяшчэнняў аб шлюбу. Таксама рэгістратар публікуе аб'яву аб шлюбе на ўваходных дзвярах свайго кабінета, дзе яна знаходзіцца на працягу трох месяцаў аж да выдачы сертыфіката рэгістратара. Апошні можа быць выдадзены па заканчэнні 21 дня пасля выплаты ўсталяванай дзяржпошліны, але не пазней трох месяцаў з дня публікацыі аб'явы.

Сертыфікат рэгістратара не можа быць аформлены без пісьмовых паказанняў пад прысягай, якія сведчаць, што: а) адзін з заяўнікаў пражывае на тэрыторыі рэгіёну, дзе ажыццяўляецца рэгістрацыя шлюбу, не менш за 15 дзён да выдачы сертыфіката; б) кожны з заяўнікаў (не з'яўляючыся ўдаўцом або ўдавой) дасягнуў 21-гадовага ўзросту (у адваротным выпадку патрабуецца пісьмовая згоду аднаго з бацькоў, якая прыкладваецца да паказанняў пад прысягай); в) перашкоды для ўступлення ў шлюб роднаснага, духоўнага і любога іншага законнага характару адсутнічаюць; г) ні адзін з заяўнікаў не знаходзіцца ў зарэгістраваным шлюбе з іншай асобай.

Заяўнік можа быць прыведзены да прысягі непасрэдна ў кабінеце дзяржаўнага рэгістратара, адміністрацыйнага супрацоўніка або прызнанага рэлігійнага лідэра рэгіёну. Службовая асоба, якая прымае пісьмовыя паказанні пад прысягай, абавязана растлумачыць заяўніку, што ўяўляюць сабой перашкоды для ўступлення ў шлюб роднаснага і духоўнага характару, а таксама праінфармаваць яго аб прадугледжаных у такіх выпадках санкцыях.

Афіцыйная цырымонія заключэння шлюбу можа праходзіць у ліцэнзаванай царкве краіны пад кіраўніцтвам упаўнаважанага на тое святара, а таксама лідэра рэлігійнай групы або арганізацыі, якому гэтая царква належыць, пры гэтым неабходна прысутнасць як мінімум двух сведак. Пасля яе завяршэння на падставе сертыфіката рэгістратара святар неадкладна запаўняе ў двух экземплярах пасведчанне аб шлюбе і ў спецыяльным карэньчыку паказвае яго нумар, дату заключэння шлюбу, імёны мужа, жонкі і сведак. Абодва асобніка павінны быць падпісаны святаром, мужам, жонкай і сведкамі, пасля чаго адзін з іх выдаецца на рукі маладым, а другі на працягу 7 дзён накіроўваецца ў мясцовае бюро ЗАГС. Па заканчэнні царкоўнай цырымоніі супругі па жаданні могуць зарэгістраваць свой шлюб у бюро ЗАГС, таксама ў прысутнасці як мінімум двух сведак.

Асобы, якія дапусцілі пры заключэнні шлюбу ў Нігерыі парушэнні, як правіла, прыцягваюцца да крымінальнай адказнасці, якая прадугледжвае пазбаўленне волі, тэрмінам ад 1 да 5 гадоў у залежнасці ад ступені цяжару правіны. Адказнасць надыходзіць у выпадку калі: а) шлюб заключаецца паміж людзьмі, адзін з якіх ужо знаходзіцца ў зарэгістраваным шлюбе з іншым грамадзянінам; б) адзін з заяўнікоў паведамляе пры дачы пісьмовых паказанняў пад прысягай ілжывыя звесткі; в) якая-небудзь асоба спрабуе шляхам падманных дзеянняў перашкодзіць заключэння шлюбу; г) шлюб рэгіструецца неўпаўнаважанай на тое службовай асобай; в) пры заключэнні шлюбу выкарыстоўваюцца ілжывыя персанальныя дадзеныя; е) шлюб заключаецца без неабходнай ў асобных сітуацыях згоды сваякоў і інш.

Канкрэтныя правы і абавязкі мужа і жонкі, якія знаходзяцца ў зарэгістраваным шлюбе, нігерыйскімі законамі не вызначаны. Галоўным патрабаваннем з'яўляецца толькі забарона на ўступлення ў новы шлюб без скасавання папярэдняга. Акрамя таго, у паўночных штатах Нігерыі, дзе распаўсюджана мусульманства, роль жанчыны традыцыйна зводзіцца выключна да падтрымання парадку ў хаце і нагляда за гаспадаркай. Кіраўніком сям'і з'яўляецца мужчына, які можа ўвесці абмежаванні на перамяшчэнне сваёй жонкі па краіне і яе зносіны з навакольным светам. Нярэдкі выпадкі, калі беларускія грамадзянкі, якія ўступілі ў шлюб з нігерыйцам, доўгі час знаходзіліся ў ізаляцыі і не мелі магчымасці самастойна наведаць пасольства Беларусі з мэтай пастаноўкі на консульскі ўлік, афармлення грамадзянства сваім наванароджаным дзецям (пры наяўнасці згоды мужа), атрымання новага пашпарта і рашэння іншых пытанняў.

Працэдура скасавання шлюбу ў Нігерыі ажыццяўляецца па выніках судовага разбору на падставе заявы аднаго з супругаў (істца), які пры яго падачы павінен даказаць суду наяўнасць аднаго або некалькіх з ніжэйпералічаных фактаў: а) адказчык наўмысна і непахісна адмаўляецца захаваць шлюб; б) з моманту заключэння шлюбу адказчык здзейсніў пералюб, у сувязі з чым ісцец лічыць захаванне шлюбу немагчымым; в) з моманту заключэння шлюбу адказчык паводзіў сябе «непрыстойна», у сувязі з чым ісцец лічыць захаванне шлюбу немагчымым; г) адказчык пакінуў (кінуў) істца на тэрмін больш за адзін год; д) муж і жонка больш за два гады жывуць асобна адзін ад аднаго і адказчык не пярэчыць супраць скасавання шлюбу; е) муж і жонка больш за тры гады пражываюць асобна адзін ад аднаго; ж) адказчык адсутнічае працяглы час, так што маюцца важкія падставы лічыць яго памерлым.

На падставе вышэйпералічаных фактаў і пададзенай заявы суд можа прыняць рашэнне аб скасаванні шлюбу і ў залежнасці ад канкрэтнай сітуацыі прызначыць выплату аліментаў на карысць аднаго з былых мужоў. Памер  грашовага ўтрымання вызначаецца ў кожным канкрэтным выпадку зыходзячы з аб'ёму даходаў адказчыка (фіксаваная «працэнтная» выплата ў законах не прапісана) і наяўнасці ў яго пастаяннага месца працы са стабільным заробкам. Пры пошуку адказу на пытанне аб тым, пад чыю апеку пераходзяць дзеці, якія нарадзіліся у перыяд шлюбу і на момант развода не дасягнулі ўзросту 16 гадоў, судом прымаюцца да ўвагі, перш за ўсё, здольнасць бацькоў забяспечыць дабрабыт і годнае існаванне дзіцяці, уключаючы прадастаўленне яму ў перспектыве адукацыі, камфортных умоў пражывання і т.п. Што тычыцца нажытай падчас шлюбу сумеснай маёмасці, то ў выпадку, калі былыя муж і жонка не ў стане самастойна вырашыць гэтую справу, суд размяркоўвае маёмасць паміж імі па сваім меркаванні так, як лічыць справядлівым і прымальным пры існуючых абставінах. Немалаважнае значэнне тут мае тое, як размеркаванне уласнасці адаб'ецца на дабрабыце дзіцяці.

У цэлым, нігерыйскія суды разбіраюць грамадзянскія справы вельмі скрупулёзна, практычна ва ўсіх выпадках патрабуючы доказаў таго ці іншага факту ці правіны. Замежным грамадзянам, якія жадаюць заключыць і скасаваць шлюб з нігерыйцам, ніколі не варта забываць аб этнакультурных асаблівасцях Нігерыі, у якой пражывае больш за 250 народнасцяў, кожная з якіх акрамя хрысціянства і мусульманства вызнае яшчэ і шэраг традыцыйных вераванняў. У прадстаўнікоў кожнай этнічнай групы і народнасці з моцнымі роднаснымі сувязямі тут маюцца свае, часам вельмі спецыфічныя ўяўленні аб сумесным жыцці, што, безумоўна, неабходна браць пад увагу ўсім грамадзянам Беларусі, якія прыбываюць або якія плануюць прыбыць у Нігерыю з мэтай заключэння шлюбу.

* Інфармацыя нясе выключна даведачны характар, падрыхтавана на падставе адкрытых крыніц і паведамленняў замежных партнёраў і падлягае пацвярджэнню праз кампетэнтныя дзяржаўныя органы Нігерыі